Centrum Neurorehabilitacji im. Zofii i Józefa Dziurkowskich
Terapia Poznawczo-Behawioralna
Terapia poznawczo-behawioralna indywidualna zawiera kilka elementów. Jednym z nich jest psychoedukacja, kiedy terapeuta dzieli się z pacjentem doświadczeniami i wiedzą związaną z przeżywanymi problemami. W przypadku dzieci psychoedukacja musi obejmować zarówno pacjenta i być dopasowana do jego możliwości i umiejętności językowych. Również inne formy pracy dostosowujemy do możliwości i umiejętności dziecka, jego sposobów rozumienia sytuacji życiowych Terapia obejmuje zarówno techniki poznawcze takie jak identyfikowanie i modyfikowanie automatycznych myśli, a także przekonań, jak i techniki behawioralne a także techniki relaksacji.
Nazwy te brzmią bardzo poważnie i mogą prowadzić do refleksji, czy taka terapia nadaje się dla mojego dziecka – wiele badań nad skutecznością terapii pokazuje, że tak terapeuta ma przede wszystkim zrozumieć jak rodzice i samo dziecko rozumieją problem. Wykorzystuje się w tym celu wiele sposobów angażujących i zachęcających dziecko do współpracy.
Pracę teraputyczną charakteryzuje także obowiązek zachowania tajemnicy zawodowej, podobną do tajemnicy lekarza. Istnieje tylko kilka warunków, które zwalniają z je utrzymywania terapeutę, co oznacza, że pełną informację o terapii mogą uzyskać jedynie opiekunowie prawni dziecka, a pozostałe osoby tylko za wyraźną zgodą i w zakresie określonym przez dziecko i opiekunów prawnych.
Terapia dzieci może mieć postać indywidualną,(u dzieci z włączeniem systemu rodzinnego), rodzinną i grupową. W terapii poznawczej zwykle umawiamy się na pewien okres czasu i wtedy obserwujemy jej skutki i planujemy sposoby postępowania.
Samodzielna
Do czasu ukończenia 16 roku życia o podjęciu terapii przez dziecko decyduje jego rodzic. Po 16 urodzinach nastolatek ma prawo współdecydować o swoim leczeniu. Oznacza to, że jego zgoda na terapię i chęć udziału w niej jest niezbędna, aby móc prowadzić jakiekolwiek oddziaływania.
Po uzyskaniu pełnoletności to młody człowiek decyduje o tym, czy chce podjąć terapię.
W trakcie terapii realizuje się cele nastolatka, które często nie są zbieżne z celami rodziców lub opiekunów, dlatego ważne jest wyznaczenie granic w zakresie informacji udzielanych rodzicowi. Wiedza dotycząca zagrożenia życia i zdrowia (myśli samobójczych, samookaleczeń, łamaniu prawa) musi zostać przekazana opiekunom. Jednocześnie jeśli młody człowiek jest osobą pełnoletnią, musi wyrazić zgodę na kontakt z rodzicami, co niejednokrotnie jest trudne dla samych rodziców (dlaczego nie mogę wejść? dlaczego nie mogę uzyskać informacji?). Na pewno rozmowy z rodzicem dotyczące nastolatka powinny odbywać się w jego obecności, chyba, że sam zadecyduje inaczej.
Terapia prowadzona jest w nurcie poznawczo-behawioralnym, co oznacza, że z jednej strony pracujemy z pacjentem nad wnikliwym rozpoznaniem wzajemnego wpływu na siebie pojawiających się myśli, emocji i zachowań, z drugiej nad podejmowaniem w życiu codziennym, ustalonych behawioralnych interwencji, które przynoszą zmianę zachowania, a dzięki temu i zmianę myślenia i samopoczucia nastolatka. Będzie miało to wpływ na poprawę ogólnego funkcjonowania nastolatka i jego otoczenia.
Z udziałem rodziny
Psychoterapia indywidualna nastolatka wymaga czasem dodatkowych konsultacji z rodziną lub współpracy w zakresie realizacji celów nastolatka. Dotyczyć może np. wsparcia w ekspozycjach związanych z lękiem lub poprawy komunikacji w wybranym zakresie. Nie jest psychoterapią rodzinną.
Rodziny z nastolatkiem
Problemy z nastolatkiem czasem mogą wynikać z trudności w funkcjonowaniu rodziny, wówczas objęcia psychoterapią wymaga cała rodzina tak, aby poprawić jakość relacji między jej członkami. Czasem nagromadzone trudności sprawiają, że bardzo trudno naprawić sytuację poprzez zmianę u jednej osoby, dlatego potrzebna jest praca z całą rodziną. Pomaga ona zidentyfikować przekonania, potrzeby i sposoby komunikacji oraz znaleźć tzw. “błędne koła”, które utrudniają porozumienie. Nie jest to psychoterapia systemowa, ale psychoterapia rodzinna w nurcie poznawczo-behawioralnym
Psychoedukacja – to część psychoterapii obejmująca objaśnienia dotyczące zaburzenia i wiedzy naukowej na jego temat, omówienie taktyki dotyczącej terapii jej metod i sposobów postępowania, terapeuta przedstawia także trudności jakie mogą się pojawić w trakcie pracy i omawia wątpliwości.
Automatyczne myśli – dysfunkcyjne myśli, powodują, że świat widzimy, jakby w krzywym zwierciadle myśli te nazywamy automatycznymi ponieważ pojawiają się jako szybsza i niejako na skróty ocena sytuacji – zmiana tego sposobu widzenia świata pozwala zmieniać nasze emocje i zachowania np szkoła jest głupia, nie uda mi się, moje dziecko robi mi na złość
Przekonania – złożony schemat odbierania świata, siebie i innych ludzi i globalnej oceny przyjmująca charakter pewników, zasad regulujących działania i pojawiania się myśli – jestem głupi. jestem słaby, świat jest nieprzewidywalny.
Techniki poznawcze – techniki poznawcze to metody pozwalające rozpoznać zniekształconą myśl i podjąć z nią dyskusję, nauczyć się skalować i oceniać emocje i spojrzeć na nią z pewnej perspektywy.
Techniki behawioralne – to techniki skupione na opisywaniu przyczyn i skutków podejmowanych zachowań, prowadzenia z dziećmi i dorosłymi eksperymentów testujących przekonania, psychoedukacji otoczenia i zmiany sposobu reagowania na zachowania dziecka tak aby ono także zmieniało swoje zachowania, a przez to zmodyfikowało sposób myślenia o sobie i o świecie.
Techniki relaksacji – techniki relaksacji to techniki skupione na reakcjach naszego ciała opierające się między innymi na uczeniu rozluźniania i napinania mięśni, radzenia sobie z poziomem wzbudzenia, napięcie łagodzenia bólów brzucha w lęku.
Terapia rodzinna- terapia rodzinna obejmuje spojrzenie przez terpaeutę z punktu widzenia wszystkich członków rodziny i zbadanie ich myśli i przekonań oraz roli jaką pełnią w podtrzymywaniu mechanizmów rodzących sytuacje trudne
Terapia grupowa – terapia w której pracujemy nad podobnymi celami, jak w terapii indywidualnej z uwzględnieniem konieczności nabywania przez dzieci umiejętności społecznych takich jak dzielenie się z innymi, wspólne spędzanie i planowanie czasu, wchodzenie w relacje czy wspólne wykonywanie zadań. Terapia ta zwykle odbywa się w małych grupach do 12 osób z jednym lub dwoma prowadzącymi w ustalonych regularnych odstępach czasu.
Terapia indywidualna z włączeniem systemu rodzinnego – to terapia obejmująca pracę z dziećmi, głównym celem terapeuty jest wspieranie i przyjmowanie perspektywy dziecka, także kiedy spotyka się z rodzicami, to w celu objaśnienia im sposobów pracy i zachęcenia ich do podtrzymywania zmiany w domu. Czasami rodzice uczestniczą w sesjach, wybranych sesjach lub odrębnych spotkaniach, a czasami zapraszani są na warsztaty i treningi umiejętności rodzicielskich lub wyjątkowych sytuacjach zachęcani do terapii własnej
Tajemnica zawodowa – to zobowiązanie nie tylko do przestrzegania tajemnicy danych osobowych regulowanych RODO, ale także konieczność zachowywania dużo większej dyskrecji na temat sesji i ich przebiegu. Sytuacją zwalniającą terapeutę z dyskrecji pozostaje doświadczanie przemocy domowej w postaci agresji psychicznej, fizycznej, seksualnej oraz systematycznego zaniedbywania. Obowiązkiem terapeuty pozostaje pomoc rodzinie, ale także zapewnienie bezpieczeństw wsytuacji zagrożenia życia własnego pacjenta oraz zagrożenia życia i zdrowia innych.